پنل «تشیع و مسئله هویت‌گرایی» در همایش انجمن جامعه‌شناسی

سه‌شنبه، چهارشنبه و پنج‌شنبه ۲۴ و ۲۵و ۲۶خرداد همایش کنکاش‌های مفهومی و نظری در جامعه‌شناسی ایران برگزار خواهد شد. ترکیب پنل‌ها و اسامی نشان‌دهنده گسترش حوزه علوم اجتماعی و ورود نسل‌های جدیدتر آن به موضوعات مختلف و مهم کشور است.
روز پنج شنبه ۲۶ خردادماه نیز از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۰:۳۰ یک پنل به موضوع  «تشیع و مسئله هویت گرایی» اختصاص دارد. ارائه‌دهندگان این پنل سارا شریعتی، هادی درویشی، رسول زرچینی، امید زند کریم‌خانی، محسن حسام مظاهری و آرمان ذاکری خواهند بود.

برنامه به صورت مجازی برگزار خواهد شد. از طریق این لینک می توان به اتاق مجازی برگزاری جلسه وارد شد. https://www.skyroom.online/ch/a14011402/kankash4

حوزویان، پزشکی مدرن و بیماری‌های همه‌گیر

برای فهم مناسبات امروز میان این دو نهاد اجتماعی، لازم بود تا با نگاهی تاریخی، موارد مشابه پیشین این مواجهه را مورد بررسی قرار دهیم: موقعیت‌هایی که در آن نهاد رسمی دین در تشیع و کنشگران آن، با شیوع بیماری‌های همه‌گیری مشابه در جامعه روبرو شده‌بودند. به نظر می‌رسد واکنش‌های مختلف این نهاد و کنشگران آن علیرغم کثرت معنادار، در غیاب، قدرت‌گیری آرام آرام و در نهایت تبدیل شدن نهاد پزشکی مدرن به نهادی اثرگذار، تغییراتی معنادار داشته‌است. 

شبِ مردگان و روزِ زندگان: تشیع امروز و مسئله مرگ

تاریخ تشیع، تاریخ شکست است. در تاریخِ شکست، پیروزی به آخرالزمان موکول می‌شود. زمان به پایان رسیدن زمان و امامت مستضعفان. تا پیش از پایان تاریخ، مستضعغان به امامت نخواهند رسید. «تاریخ» مکان وقوع شکست‌های پیاپی است. نظریه «پیروزی» و تشکیل دولت تدوین نمی‌شود. هرچند بنا به مصالحی، همکاری‌هایی با سلطان -العمل مع السلطان عنوان رساله‌ای است از سید مرتضی- تجویز شود. اما نظریه غالب، «حکومت جور» است.

فراخوان ارسال مشخصات پایان‌نامه‌های دانشگاهی در حوزه جامعه‌شناسی تشیع

گروه مطالعاتی جامعه‌شناسی تشیع از اساتید و دانشجویان این حوزه دعوت می‌کند اطلاعات پایان‌نامه‌های دانشگاهی مرتبط با حوزه جامعه‌شناسی تشیع را جهت بررسی و معرفی در کتاب آتی در دست انتشار به گروه ارسال نمایند. ارسال این اطلاعات شامل پایان‌نامه‌هایی که خود به نگارش درآورده‌اند، هم پایان‌نامه‌هایی که مشاوره یا راهنمایی آن را بر عهده داشته‌اند و یا حتی پایان‌نامه‌هایی که از وجود آن‌ها صرفاً آگاهی دارند، می‌گردد. گروه مطالعاتی پس از بحث و بررسی، پایان‌نامه‌های دارای کیفیت مناسب را در کتاب ِ آتی خود معرفی، نقد و تحلیل خواهد کرد.

پرسش‌هایی از متن «در خدمت و خیانت مناسک»

متن حاضر، نقدی همدلانه با کلیت ایده محسن‌حسام مظاهری است. هدف از نگارش چنین گونه‌ نقدی، نه به چالش کشیدن اصل ایده، که تلاشی برای تدقیق آن است. تدقیقی که از خلال یک فرآیند گفتگویی دنبال می‌شود. از محسن حسام مظاهری برای نکات ارزشمندی که از پژوهش‌های پیشین سال‌های اخیر او آموخته‌ام و از نگارش این متن اخیر، که فرصتی برای بازاندیشی مجدد به حوزه با اهمیت و «مسأله‌مند» (پروبلماتیک) مناسک را برای اهالی جامعه‌شناسی فراهم می‌کند، سپاسگزارم و می‌دانم که پاسخ‌های احتمالی او، فرصتی مجدد برای یادگیری‌ام فراهم خواهد کرد.

در خدمت و خیانت مناسک

منسک دینی، نوعی رفتار نمادین و قراردادی با فرمی کمابیش مشخص است که افراد و گروه‌های دینی آن‌ را به‌عنوان «شعار» و نشانه‌ی تعلق به دین انجام می‌دهند/ اجرا می‌کنند. مناسک دینی طیف وسیع و بسیار متنوعی از فرم‌های رفتاری را شامل می‌شود که هرکدام در میدان فرهنگی متناظر خود و برای کسانی که در آن میدان زیست می‌کنند، معنا و مفهوم می‌یابد. مناسک مجموعه‌ کارکردهای متنوعی را شامل می‌شوند که حفظ انسجام و هویت‌بخشی به جامعه‌ی باورمندان هر گروه دینی یکی از مهمترین آن‌هاست.

پدیدارشناسی جدایی حرم امام رضا(ع) از بافت پیرامون

فضای شهر شیعی به واسطه حرم های امامان، در طول سالها مقتضیات خاصی داشته است اما در دوره جمهوری اسلامی این فضاهای شهری تحت تاثیر مداخلات شهری پیرامون حرم ها و اجرای طرح توسعه و نوسازی قرار گرفته است. در همین رابطه با «عباس آذری»، پژوهشگر شهرسازی و مدرس دانشگاه گفت و گو کردیم که در ادامه می آید. وی رساله دکتری خود را با عنوان «پدیدارشناسی جدایی حرم های مطهر از بافت پیرامون» در دیماه ۱۳۹۷در «مرکز پژوهشی هنر، معماری و شهرسازی نظر» دفاع کرده است.

فقر، طرد و انتظار مهدی

نیمه شعبان شاید مهمترین مناسک شادی شیعیان باشد و کمتر مناسبت دیگری از لحاظ وسعت و فراگیری و عمقی که در اقشار مختلف پیدا کرده است، به پای این جشن می‌رسد. شاید به دلیل همین میزان اندک مناسبت‌های شادی‌آفرین در فرهنگ شیعی و محدودیت‌های اجتماعی برای شادی در جامعه است که جشن نیمه شعبان در سال‌های اخیر به سوی یک مناسک از نظر دینی هنجارشکنانه نیز می‌رود.