بررسی جامعه‌شناختی نسبت فقر و انتظار ظهور مهدی (ع)
- نوشته شده توسط فهیمه بهرامی
یکی از مهم‌ترین مسائلی که جامعه ما امروز در سطحی گسترده با آن درگیر است، مسئله فقر است. مسئله‌ای که زندگی بسیاری از افراد جامعه را دچار بحران کرده و پیامدهای ناگوار فراوانی به دنبال خود می‌آورد. متأسفانه در بیشتر پژوهش‌هایی که در مورد فقر صورت گرفته صرفاً از دید اقتصادی به آن نگریسته و از ابعاد اجتماعی و فرهنگی آن غفلت شده است. به گونه‌ای که میتوان گفت در جامعه‌شناسی، حوزه فقر، یکی از فقیرترین حوزه‌های پژوهش است.
ادامه ...آموزههای دینی و سبک زندگی (مطالعه جامعه‌شناختی سبک زندگی طلبگی)
- نوشته شده توسط یاسر فروغی
امروزه سبکزندگی با عناصر خود در حال ظهور و بروز در زندگی روزمره جامعه ایرانی و در بر گرفتن اکثر عرصههای این زندگیست. حوزۀ علمیه هم یکی از این مکانهاسیت که تحت تأثیر تحولات خرد و کلان اجتماعی نسبت به گذشته دچار تغییرات بسیاری شده است که نمود آن در وضعیت زیست کنشگران اجتماعی حاضر در آن پدیدار است. هدف این پژوهش در ابتدا ارائه توصیفی از عناصر سبکزندگی طلبگی‌ست تا با رمزگشایی از ماهیت این نوع سبک زندگی، تنوّع و چندگونگی در آن را نمایان کند. و سپس از خلال این توصیف به ارتباط میان آموزههای دینی و سبکزندگی بپردازد. این پژوهش با یک رویکرد کیفی پیش میرود و در آن از روش نظریۀ زمینهای استمداد شده است.
مطالعه‌ی نشانه‌های عرفی شدن در زندگی روزمره‌ی روحانیان
- نوشته شده توسط زینب مسگر طهرانی
پژوهش حاضر به دنبال یافتن نشانه‌های عرفی شدن درون جریان زندگی روزمره‌ی روحانیان در سال ۹۲است. برای دست یابی به نحوه‌ی تفکر و کیفیت ذهنی روحانیان درباره‌ی پدیده عرفی شدن و پی بردن به چگونگی تاثیر این پدیده از طریق نشانه‌های بروز یافته‌ی آن در زندگی فردی و اجتماعی این افراد، روش پدیدارشناسی توصیفی استفاده شده است. دادههای مورد نیاز جهت کشف معانی ذهنی و دست یابی مستقیم به تجربه‌ی این افراد، از طریق مصاحبه‌های نیمه ساخت یافته و مشاهده‌ی میدانی جمع آوری شده است.
جایگاه مناسک در میان مخاطبان روشنفکری دینی/مذهبی
- نوشته شده توسط الهام شهسوارزاده
روشنفکری دینی/مذهبی یکی از جریانهای فکری فعال در عرصه اندیشه کشور است که مورد انتقادات درونی و بیرونی متفاوتی قرار گرفته‌است. نحوه برخورد با مناسک و مابه ازای عملی دین‌داری یکی از زوایای مورد انتقاد این جریان فکری است. اما عمده این انتقادات به شکل کلی و بر پایه نظری مطرح شده است و مخاطبان مورد توجه قرار نگرفته‌اند. این پژوهش سوال خود را جایگاه مناسک در میان مخاطبان و درک و دریافت آنها از آموزههای روشنفکری دینی/مذهبی قرار داده و با روش کیفی و تکنیکهای مشاهده، مصاحبه و بررسی گفتار روشنفکران دینی/مذهبی و در نهایت تحلیل محتوای همه دادههای بدست آمده،آن را پیگرفته است. برای این کار حسینه ارشاد به عنوان یکی از پایگاههای بلامنازع روشنفکری دینی/مذهبی انتخاب شده و آموزههای روشنفکران دینی/مذهبی فعال در دهه هشتاد و مخاطبینشان مورد تدقیق قرار گرفتهاند.
ادامه ...بررسی زمینه‌های اجتماعی فراز و فرود مکتب اخباری در ایران عصر صفوی
- نوشته شده توسط روح الله اسلامی
پژوهش حاضر برای توضیح وضعیت نظام دانش ایران امروز، اجزای این نظام را معرفی نموده و بحث درباره پایه‌گذاری دانشگاه در گسست از سنت علم قدیم را برجسته می‌کند. در بررسی دلایل و پیامدهای این گسست، فرض تصلب سنت قدمایی را پیش کشیده و می‌کوشد با تمرکز بر موضوع مکتب اخباری در فاصله قرن‌های ۱۱ تا ۱۳ هجری به این فرض رسیدگی کند. در این پژوهش با اتکا به مفروض اصلی جامعه‌شناسی شناخت، برای روشن ساختن جایگاه مکتب اخباری در حیات اجتماعی دوران تاریخی مورد بررسی رویکرد جامعه‌شناسی تاریخی انتخاب شده و برای توضیح وجوه گوناگون پدیده مکتب اخباری به صورت درون‌ماندگار، دیدگاه روش‌شناختی وبر و ابزار مفهومی فرد تاریخی مطرح گردید.
ادامه ...بررسی جامعه‌شناختی تحول تفسیر غالب از آموزه غیبت در دوران معاصر
- نوشته شده توسط ثمره صفی‌خانی
این تحقیق با هدف بررسی تحول صورت گرفته در تفسیر غالب از آموزه غیبت (غیبت امام دوازدهم شیعیان) در دوران تاریخی معاصر انجام شده است. وجه ممیزه دوران تاریخی معاصر از دوران قبل از آن، گسترش مناسبات مدرن در سطوح گوناگون جامعه و نقطه شروع آن انقلاب سفید در نظر گرفته شد. دوران مورد مطالعه به سه بازه زمانی ۱. از انقلاب سفید تا انقلاب ۵۷، ۲. از انقلاب ۵۷ تا پایان جنگ و ۳. از پایان جنگ تاکنون تقسیم گشت. در این تحقیق تفاسیر صورت گرفته از آموزه غیبت از دریچه جامعه‌شناسی معرفت مورد مطالعه قرار گرفتند. فرض بر آن بود که رابطه‌ای میان تفسیر غالب از آموزه غیبت در یک بازه زمانی و شرایط اجتماعی خاص آن بازه زمانی وجود دارد و این رابطه با کمک مفهوم «انگاره اجتماعی» توضیح داده شد.
ادامه ...جشن‌های مذهبی در جامعه ایران
- نوشته شده توسط فاطمه لطفی
بر اساس یک تقسیم‌بندی زمانی، زمان به دو نوع عادی و فوقالعاده تقسیم میشود. زمان جشن از سری زمانهای فوقالعاده است که در آن همه چیز به حال تعلیق در میآید. ادبیات نظری جشن، عناصر سازنده جشن را شامل مواردی چون تعلیق نظم، اتلاف، تخطی و غلیان جمعی میداند. به موازات ادبیات نظری جشن، میتوان از ادبیات دینی جشن هم یاد کرد که نگاهی کاملا متفاوت به مقوله جشن و اعیاد مذهبی دارد. تحقیق حاضر بر آن است تا نشان دهد چه نهادهایی در جامعه، متولی برگزاری جشنها هستند و متولیان این نهادها، چه نگرشی به نحوه برگزاری جشن دارند.
ادامه ...
سیر تحول پایگاه اجتماعی مرجعیت شیعه در ایران در نیم‌سده‌ی اخیر
- نوشته شده توسط کمال رضوی
این پژوهش متضمن بررسی سیر تحول پایگاه اجتماعی مرجعیت شیعه در ایران در نیم‌سده‌ی اخیر می‌باشد. روش پژوهش مبتنی بر دو محور «مطالعه‌ی اسناد و کتابخانه‌ای» و «مصاحبه با متخصصان» می‌باشد. در این پژوهش تلاش شده به عنوان یک گام مقدماتی، مفهوم مرجعیت به لحاظ جایگاه اجتماعی مورد واکاوی و بررسی قرار گیرد. چارچوب نظری این پژوهش متکی بر نظریه‌ی وبر و امیل بنویت در خصوص پایگاه اجتماعی می‌باشد. مفهوم پایگاه اجتماعی در سه وجه قدرت و نفوذ اجتماعی، ثروت، منزلت و طی ۳۰ شاخص در چهار دوره‌ی زمانی پژوهش مورد ارزیابی و واکاوی قرار گرفته است. ارزیابی‌های متخصصان و تحلیل دادههای اسنادی از سیر پایگاه اجتماعی مرجعیت در نیم‌سده‌ی اخیر، حاکی از تغییر جایگاه نهادی و مدنی مرجعیت، به سمت و سوی پررنگ شدن جایگاه منزلتی آن است.
ادامه ...بررسی ویژگی‌های جامعه‌شناختی نمونه‌ی نوعی محصل علوم دینی در حوزه‌ی علمیه‌ی قم (طلاب دوره‌ی سطح)
- نوشته شده توسط مهدی سلیمانیه
اگر بخواهیم در کوتاه‌ترین جمله‌ی ممکن، هسته‌ی مرکزی این پژوهش را توصیف کنیم، میتوان گفت که این پژوهش در پی یافتن پاسخی جامعه‌شناختی برای این پرسش است: «از زندگی طلاب چه می‌دانیم؟» در این مسیر، سؤالات متعددی مطرح می‌شوند که غالباً حول محور ابعاد عینی، وضعیت زندگی روزمره و گرایش‌های ذهنی طلاب مورد بررسی سازمان یافته‌اند. هدف اصلی این پژوهش در گام نخست روشن‌کردن پرونده‌های مشخصی است که بتوان از خلال بررسی جامعه‌شناختی آنها، ابعاد بیشتری از زندگی طلاب را شناخت، کلیشه‌ی واحد بودن نوع زیست اجتماعی طلاب را شکست و تکثر موجود در واقعیت زندگی آنان را تا حدی درک کرد. هدف دوم تولید فرضیات جامعه‌شناختی قابل دفاع و برخاسته از واقعیت زندگی طلاب دوره‌ی سطح حوزه‌ی علمیه‌ی قم است که بتواند راهنمای تحقیقات کمّی- تبیینی آتی در این حوزه قرار گیرد.
ادامه ...جریان‌شناسی سیاسی مذهبی حوزه علمیه نجف در نیمه نخست قرن بیستم
- نوشته شده توسط علی اشرف فتحی
سیاست‌گریزی حوزه علمیه نجف که گاه حتی از آن به عنوان «سیاست‌ستیزی» نیز یاد شده است، در بین برخی محافل حوزوی و سیاسی ایران و عراق، به یکی از مشهورات تاریخ اندیشه و سیاست معاصر بدل شده است. برای دست‌یابی به ریشه‌های چنین پدیده‌ای باید به تحولات نیمه اول قرن بیستم میلادی در این نهاد دیرپا توجه کرد، چرا که نقش‌آفرینی سیاسی حوزه نجف در نیمه نخست این قرن، به ویژه در انقلاب مشروطه ایران و انقلاب ۱۹۲۰ عراق از مسلمات تاریخی است.در این پژوهش سعی شده است با بررسی رفتار و اندیشه سیاسی حوزه علمیه نجف در نیمه نخست قرن بیستم از طریق منابع مکتوب و شفاهی، چگونگی و چرایی دوری‌گزینی این حوزه از سیاست بررسی شود.
ادامه ...مطالب دیگر از نویسنده
تماس با ما
این آدرس پست الکترونیک توسط spambots حفاظت می شود. برای دیدن شما نیاز به جاوا اسکریپت دارید
